شروع به کار فعالیت سنجش از دوری سایت بردکوتاه، رشد پلانکتون ها در دریای عمان

از امروز مطالب مرتبط با حوزه سنجش از دور در سایت تیم بردکوتاه ارائه می شوند. این مطالب شامل نکات آموزشی، مطالب علمی، اخبار و نکات درسی خواهند بود که به مرور زمان کیفیت آنها نیز افزایش پیدا خواهد کرد.

به عنوان اولین مطلب حوزه سنجش از دور، به یکی از کاربردهای تصاویر ماهواره ای در مطالعه اقیانوس ها و دریا ها اشاره می کنیم. فیتوپلانکتون ها موجوداتی هستند که از پایه زنجیره غذایی در دریا ها را تشکیل می دهند. مطالعه این موجودات توسط ماهواره های سنجش از دور به متخصصان این امکان را میدهد تا چرخه های آبی را در دریا ها دنبال کرده، بهترین زمان های ماهیگیری را پیش بینی کرده و از سلامت آبزیان اطلاع کسب کنند. در این مقاله به بررسی نمونه ای از این مطالعات در دریای عمان و خلیج فارس می پردازیم.

اگر از زنجیره غذای دریایی به سمت آخرین حلقه ها پیش بروید، می توانید فیتوپلانکتون ها را پیدا کنید. گیاهان دریایی میکروسکوپی که پایه زندگی اقیانوس را تشکیل می دهند وابسته به عوامل متغیر زیادی برای حفظ وجود خودشان هستند. فیتوپلانکتون ها مانند گیاهان زمینی نیاز به نور خورشید و مواد مغذی مانند آهن، نیترات و فسفات دارند. مقدار فیتوپلانکتونی که می تواند در هر بخش از اقیانوس رشد کند، بستگی به وجود این عوامل دارد.

در دریای عمان، فیتوپلانکتون در یک بازه زمانی محدود که توسط موزون فصلی تعریف می شود رشد می کند. در طول موزون تابستان، بادهای قوی از جنوب غربی در سراسر دریای عمان می وزند. این بادها سبب جریان یافتن اقیانوس ها می شود، به طوری که سطح دریا را سرشار از آب غنی از مواد مغذی می کند که می توانند از لایه های پایینی به بالا بیایند. باد همچنین می تواند مواد معدنی را از زمین به سطح اقیانوس حمل کند. مواد مغذی اضافه شده از هر دو منبع، گیاهان کوچک اقیانوسی را تغذیه می کنند.

اگرچه موزون تابستانی مواد مغذی را برای گیاهان فراهم می کند، اما رشد آنها را با مسدود کردن نور خورشید، محدود می کند. در ماه های ژوئن و ژولای، ابرهای سنگین و ضخیم، اقیانوس را پوشش می دهند و میزان نوری را که به سطح اقیانوس می رسد کاهش می دهند. در ماه اوت، ابرها که به طور معمول روشن و نازک هستند، اجازه می دهند نور زندگی بخش از آنها گذر کرده و به سطح برسد. در ماه اکتبر، باد شروع به وزیدن در جهت مخالف می کند و جریان ها تغییر می کنند و در نتیجه مواد غذایی کمتری در سطح پیدا می شود. در این بازه زمانی از اوت تا اکتبر، زمانی که مواد مغذی هنوز فراوان هستند و نور خورشید قوی است، فیتوپلانکتون به راحتی رشد می کند.

در 6 اکتبر 2004، سنسور ماهواره OrbView-2 تصاوير بالا از سطح دریای عمان را اخذ کرد که غلظت بالایی از فیتوپلانکتون در دریای عمان را نشان می دهد. کلروفیل که گیاهان از آن برای تبدیل نور به مواد غذایی استفاده می کنند در تصویر با رنگ طبیعی در بالا به رنگ سبز دیده می شود. فیتوپلانکتون ها در گرداب های بزرگ که از چرخش و جریان آب سطحی پیروی می کنند رشد می کنند. در تصویر پایینی، غلظت کلروفیل اقیانوس نشان داده شده است. جای تعجب نیست که غلظت ها در نزدیکی ساحل بالاتر است که در آن جریان رو به بالا  مواد مغذی بیشتری را در دسترس قرار می دهد.

منبع: پروژه SeaWiFS ناسا، مرکز فضایی گودارد ناسا (NASA Goddard Space Flight Center)